utworzone przez audyt-bhp.pl | mar 21, 2017 | Warto wiedzieć
To na pracodawcy ciąży obowiązek prowadzenia dokumentacji oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Jednak w razie ustalenia, że przeprowadzona przez pracodawcę ocena ryzyka zawodowego nie spełnia wymogów nałożonych w przepisach, organy kontrolne mają obowiązek wskazać, jakich konkretnie uchybień dopuścił się pracodawca i jakie przepisy naruszył, czyli głównie, jakich czynników szkodliwych dla środowiska pracy zakład pracy nie uwzględnił w ocenie ryzyka, a także wskazać, które stanowiska pracy objęte oceną nie istnieją lub nie są należycie opisane.
W sprawie rozpoznanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku o sygn. akt II SA/Ke 397/12 Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał wobec spółki jawnej obowiązek uzupełnienia oceny ryzyka zawodowego o wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac w zakładzie w terminie do 31 maja 2012 r.
W ocenie inspekcji sanitarnej skontrolowana spółka (zakład mięsny) okazała nieaktualną i niekompletną ocenę ryzyka zawodowego. Organ inspekcji sanitarnej podkreślił, że przepisy prawa nie określają katalogu stanowisk pracy ani katalogu czynników szkodliwych występujących w procesie pracy. To pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, a co za tym idzie – do analizowania zagadnienia środowiska pracy w zakładzie, którym kieruje, wyodrębnienia czynników szkodliwych na poszczególnych stanowiskach pracy, a następnie podjęcia działań chroniących przed niebezpiecznymi następstwami tych czynników, co wynika z § 39a rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm., dalej: rozporządzenie). W odwołaniu od decyzji państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego zakład zarzucił decyzji organu zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji zbytnią ogólnikowość, brak wskazania, których stanowisk pracy dotyczy wynikający z decyzji obowiązek oraz których czynników środowiska nie uwzględniono w ocenie ryzyka zawodowego. Zdaniem spółki, jeżeli organ inspekcji pracy uważa, że pracodawca nie wziął pod uwagę jakichś stanowisk czy czynników, to powinien je wskazać podczas kontroli. Spółka stwierdziła, że na skutek tego, że decyzja jest zbyt ogólna, nie wie, co ma zrobić, bo organ nie wyjaśnił, dlaczego okazana ocena ryzyka zawodowego jest nie aktualna i niekompletna, nie wskazał też, które stanowiska pracy uznał za nieistniejące.
Podstawą do uwzględnienia danych czynników biologicznych na określonych stanowiskach pracy jest przeprowadzenie w tym zakresie pomiarów, czy stężenia danych substancji biologicznych przekraczają normy. Sanepid tymczasem takich pomiarów na konkretne substancje nie zlecił. To zdaniem spółki oznacza, że brak jest danych do ich uwzględnienia w ocenie ryzyka zawodowego.
Sąd uznał skargę spółki za uzasadnioną, uchylił decyzję państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Sąd powołał się na § 39a ust. 1 rozporządzenia, zgodnie z którym pracodawca ocenia ryzyko zawodowe występujące przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Zgodnie z ust. 2 ww. przepisu stosowane w następstwie oceny ryzyka zawodowego środki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny:
- zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;
- być zintegrowane z działalnością prowadzoną przez pracodawcę na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.
W ust. 3 ww. przepisu ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek prowadzenia dokumentacji oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać m.in.:
- opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:
- stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów,
- wykonywanych zadań,
- występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy, stosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,
- osób pracujących na tym stanowisku;
- wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
- datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny.
Jak podkreślił sąd, z akt sprawy wynika, że spółka przeprowadziła ocenę ryzyka zawodowego, wyodrębniając jednocześnie występujące w zakładzie stanowiska pracy i związane z nimi zagrożenia. Jeżeli zdaniem organu jakieś stanowiska pracy czy zagrożenia nie zostały w powyższej ocenie uwzględnione, to powinien je wskazać podczas kontroli, a już na pewno powinien to zrobić w decyzji nakładającej obowiązek uzupełnienia oceny ryzyka zawodowego.
W ocenie sądu z treści decyzji wydanej w omawianej sprawie nie wynika, jakie czynności ma podjąć spółka, jakie pominięte zagrożenia uwzględnić, jakie nieistniejące stanowiska pracy z oceny ryzyka wyłączyć, dlatego decyzja ta musiała zostać uchylona. W razie ustalenia, że przeprowadzona przez zakład pracy ocena ryzyka zawodowego nie spełnia wymogów, organ inspekcji sanitarnej będzie musiał wskazać, jakich czynników szkodliwych dla środowiska pracy zakład nie uwzględnił w ocenie ryzyka, a także wskazać, które stanowiska pracy objęte oceną nie istnieją lub nie są należycie opisane.
Aneta Mościcka
dziennikarz, prawnik,
specjalista w zakresie prawa pracy
utworzone przez audyt-bhp.pl | mar 7, 2017 | Poradnik
Warto sporządzić zakładową dokumentację dotyczącą bhp, korzystając z przykładowej listy przedstawionej poniżej.
Rejestr wypadków przy pracy
Ustawodawca nie określił jednolitego wzoru rejestru, ale ustalił, jakie wpisy powinien zawierać:
- imię i nazwisko poszkodowanego;
- miejsce i datę wypadku;
- informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego;
- datę sporządzenia protokołu powypadkowego;
- stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy;
- datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy;
- liczbę dni niezdolności do pracy;
- inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.
Rejestr chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby
Przepisy nie określają treści rejestru, w praktyce przyjmuje się, że powinny się w nim znaleźć m.in. następujące informacje:
- imię i nazwisko pracownika, u którego stwierdzono chorobę zawodową,
- stanowisko, na którym zatrudniony był pracownik, i rodzaj wykonywanej przez niego pracy,
- czynnik, który spowodował chorobę,
- data zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej oraz adnotacja, kto dokonał zgłoszenia,
- informacja o orzeczeniu lekarskim o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej rozpoznania,
- informacja o decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzji o braku podstaw do jej stwierdzenia.
Rejestr wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Wzór rejestru określa załącznik nr l do rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.D. z nr 33, poz. 166).
Karta badań i pomiarów czynników szkodliwych
Wzór rejestru określa załącznik nr 2 do rozporządzenie ministra zdrowia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 33, poz. 166).
Uwaga! Rejestry oraz karty przechowuje się przez 40 lat, licząc od ostatniego wpisu.
Rejestr prac, w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
Przepisy nie określają wzoru rejestru, stanowią jedynie, iż powinien zawierać:
- wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje, preparaty lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny oraz wykaz substancji, preparatów, czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym wraz z podaniem ilościowej wielkości produkcji lub stosowania;
- uzasadnienie konieczności stosowania substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
- wykaz i opis stanowisk pracy, na których występuje narażenie na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
- liczbę pracowników pracujących w narażeniu, w tym liczbę kobiet;
- określenie rodzaju substancji, preparatów, czynników, narażenie, rodzaj kontaktu, wielkość narażenia i czas jego trwania lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
- rodzaje podjętych środków i działań ograniczających poziom narażenia.
Rejestr pracowników wykonujących prace w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
Rejestr, o którym mowa, zawiera:
- Datę wpisu do rejestru:
- imię, nazwisko pracownika oraz jego stanowisko pracy,
- numer PESEL, a w przypadku jego braku – numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy 3 lub 4 zagrożenia, w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej
Księga powinna zawierać:
- rodzaj wykonywanej pracy,
- stopień zagrożenia spowodowany działaniem szkodliwego czynnika biologicznego,
- awarie i wypadki związane z narażeniem na działanie szkodliwego czynnika biologicznego,
- wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka z podaniem nazwy szkodliwego czynnika biologicznego i grupy zagrożenia,
- liczbę pracowników narażonych na działanie szkodliwego czynnika biologicznego,
- imię, nazwisko, stanowisko oraz numery telefonu kontaktowego osoby odpowiedzialnej u pracodawcy za bezpieczeństwo i higienę pracy oraz ochronę zdrowia pracowników.
Rejestr maszyn i urządzeń podlegających dozorowi technicznemu, książki rewizyjne urządzeń
Potrzeba prowadzenia rejestru wynika z art. 33 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1125).
Rejestr maszyn i urządzeń podlegających dostosowaniu do minimalnych warunków – wyniki ostatnich kontroli
Potrzeba prowadzenia rejestru wynika z § 28 ust. 1 rozporządzenia ministra gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 ze zm.).
Wykaz nakazów, wystąpień i decyzji państwowych organów nad warunkami pracy
Potrzeba prowadzenia wykazu wynika z art. 34 ust. 1 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 640).
UWAGA! Wykazy obowiązkowe:
- wykaz prac wzbronionych kobietom (załącznik regulaminu)
- wykaz prac wzbronionych młodocianym (załącznik regulaminu),
- wykaz pracowników wyznaczonych do udzielania I pomocy,
- wykaz pracowników wyznaczonych do zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
- wykaz prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby,
- wykaz prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
Rejestr szkoleń w dziedzinie bhp
Potrzeba prowadzenia rejestru wynika z art. 2373 § 2 Kodeksu pracy.
Rejestr zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy
Potrzeba prowadzenia rejestru wynika z art. 229 § 7 Kodeksu pracy.
Wyniki przeglądu obiektu budowlanego
Wymagany przegląd:
Wyniki przeglądu instalacji elektrycznej
Okresowa kontrola instalacji elektrycznej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów powinna odbywać się nie rzadziej niż raz na 5 lat.
Wyniki przeglądu instalacji odgromowej (raz na 5 lat)
Wynika z art. 62 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.).
Wyniki przeglądu drożności przewodów kominowych i [dymowych, spalinowych i wentylacyjnych – raz na rok, a gazowe, ppoż. – dwa razy w roku]
Wynika z art. 62 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.) i § 34 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r. nr 109, poz. 719).
Wyniki przeglądu instalacji gazowej [raz na rok]
Wynika z art. 62 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 290 ze zm.).
Wyniki pomiarów natężenia oświetlenia na stanowiskach pracy
Wynika z § 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Wyniki oświetlenia awaryjnego
Wynika z § 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.).
Wyniki przeglądu sprzętu ppoż., czyli:
- gaśnic;
- urządzeń przeciwpożarowych:
- klap dymnych,
- bram przeciwpożarowych,
- systemu sygnalizacji pożaru;
- wydajności hydrantów:
- węży hydrantów.
Przykładowe zarządzenia pracodawcy dotyczą:
- szkoleń pracowników w dziedzinie bhp,
- badań lekarskich pracowników,
- przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, środków higieny osobistej,
- tabel przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony osobistej (załącznik do regulaminu),
- kart ewidencyjnych przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony osobistej,
- przyznawania pracownikom posiłków i napojów profilaktycznych, badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy,
- powołania komisji bhp,
- ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy,
- postępowania w przypadku stwierdzenia podejrzenia o chorobę zawodową,
- eksploatacji wózków jezdniowych z napędem silnikowym (organizacji transportu wewnętrznego),
- refundacji zakupionych okularów korygujących wzrok przy obsłudze monitora ekranowego,
- wykonywania prac pożarowo niebezpiecznych.
Inna dokumentacja
Teczka personalna:
- zaświadczenia o ukończeniu wymaganego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy: szkolenie wstępne (wzór: załącznik nr 2 do rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.), szkolenie okresowe;
- orzeczenia lekarskie wydane w związku z przeprowadzonymi badaniami okresowymi i kontrolnymi (wzór: załącznik 2 lub 3 do rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy; Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.).
Dokumentacja wypadkowa
Wypadki w drodze do pracy i z pracy
Przykładowa dokumentacja – oświadczenie poszkodowanego lub członków rodziny, informacje od świadka (jeśli byli), informacje i dowody pochodzące od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy, karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Wypadki przy pracy
Przykładowa dokumentacja – informacje od świadka/świadków, wyjaśnienia poszkodowanego, protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku (karta wypadku), dokumentacja medyczna potwierdzająca powstanie urazu lub śmierci pracownika wskutek zaistniałego zdarzenia, polecenie powypadkowe, rejestr wypadków, statystyczna karta wypadku.
Protokół ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy
Wzór: rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U nr 227, poz. 2298).
Uwaga! Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalania okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy z pozostałą dokumentacją wypadkową przez 10 lat.
Dokumentacja chorób
- podejrzeń o choroby zawodowe,
- chorób zawodowych.
Sprawy kadrowe
Dokumentacja:
- zgłoszenia działalności do PIP,
- zgłoszenia działalności do PIS,
- regulamin pracy (od 20 zatrudnionych pracowników),
- pisemne potwierdzenie zapoznania się z treścią regulaminu pracy oraz z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Dokumentacja:
- sprawozdania z posiedzeń komisji bhp;
- analiza stanu warunków pracy;
- dokumentacja z przeprowadzonych kontroli stanu bhp;
- oceny ryzyka zawodowego;
- ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracowników na hałas lub drgania mechaniczne;
- ocena ryzyka zawodowego występujące przy ręcznych pracach transportowych;
- ocena ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik chemiczny;
- oceny ryzyka związanego z możliwością wystąpienia w miejscach pracy atmosfery wybuchowej, zwanej dalej “oceną ryzyka”, w dokumencie „Zabezpieczenia przed wybuchem”;
- oceny zagrożenia wybuchem. Uwaga! Ocena zagrożenia wybuchem może stanowić część oceny ryzyka wybuchu, o której mowa w przepisach rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością wystąpienia na stanowiskach pracy atmosfery wybuchowej (Dz.U z 2010 nr 138, poz. 931);
- ocena warunków pracy przy monitorach ekranowych;
- instrukcje bhp, w tym instrukcja bezpieczeństwa pożarowego;
- uprawnienia pracowników do obsługi maszyn (np. uprawnienia energetyczne, obsługa żurawi itp.),
- umowa (porozumienie) dotycząca współdziałania pracodawców na tym samym terenie oraz wyznaczenia koordynatora ds. bhp;
- dokumenty oceny zgodności (deklaracja zgodności);
- dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn (DTR), książka przeglądu maszyn; spis substancji szkodliwych i innych używanych w zakładzie pracy wraz z dokumentacją;
- karty charakterystyki substancji niebezpiecznej;
Uwaga!Producenci substancji i mieszanin od 20 czerwca 2010 r. mają obowiązek przygotowywać karty charakterystyki chemikaliów według nowych wytycznych. Zmiany mają ułatwić dostęp do informacji na temat niebezpieczeństw ze strony substancji i mieszanin chemicznych. Nowe karty należy uzupełnić m.in. o: numer substancji w systemie REACH, nową klasyfikację i oznakowanie substancji ujednolicone z GHS (system GHS zawiera ujednolicone kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin pod względem stwarzanych przez nie zagrożeń dla zdrowia i środowiska, w tym także zagrożeń związanych z właściwościami fizycznymi chemikaliów. Obejmuje on również ujednolicone zasady informowania o zagrożeniach, zawierające wymogi dotyczące oznakowania i kart charakterystyki), poprawne wartości dopuszczalnych stężeń NDS i NDN oraz właściwą klasyfikację odpadów. Harmonizują one rozporządzenia REACH i CLP (klasyfikacja, oznakowanie i pakowanie substancji i mieszanin), głównie w zakresie terminów dostosowania obecnie funkcjonujących kart do nowych wymagań i klasyfikacji.
- książka obiektu budowlanego;
- książka kontroli.
Uwaga! Ustawodawca nie określił jednolitego wzoru książki kontroli przedsiębiorcy, ale ustalił, jakie wpisy książka powinna zawierać:
- Oznaczenie organu kontroli,
- oznaczenie upoważnienia do kontroli,
- zakres przedmiotowy przeprowadzonej kontroli,
- daty podjęcia i zakończenia kontroli,
- zalecenia pokontrolne oraz określenie zastosowanych środków pokontrolnych,
- uzasadnienie braku zawiadomienia przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli,
- uzasadnienie wszczęcia kontroli,
- uzasadnienie zastosowanych wyjątków,
- uzasadnienie przedłużenia czasu trwania kontroli,
- uzasadnienie czasu trwania przerwy.
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.
utworzone przez audyt-bhp.pl | lut 10, 2017 | Poradnik
W przypadku porażenia prądem szanse na uratowanie poszkodowanego zależą od sprawności udzielającego pomocy. Częstym skutkiem porażenia jest zatrzymanie krążenia, dlatego ważne jest, by jak najszybciej podjąć czynności ratunkowe, zachowując przy tym szczególną ostrożność.
Zanim zacznie się udzielać pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym, trzeba najpierw “odłączyć” ją od prądu. Należy to zrobić, wyłączając wyłączniki lub bezpieczniki sieciowe albo przewody zasilające (np. przewody zasilające komputer).
Wyłączniki sieciowe znajdują się zazwyczaj w obudowie urządzenia, zaś bezpieczniki sieciowe są z reguły w oznakowanych szafkach ściennych.
WAŻNE
W zakładach pracy o szczególnym ryzyku porażeń muszą znajdować się specjalne dielektryczne zestawy ochronne do pracy lub ratownictwa.
Siła skurczu mięśniowego poddanego działaniu prądu elektrycznego jest maksymalnie odpowiednia dla siły osoby porażonej.
PRZYKŁAD
Osoba pracująca przy urządzeniu elektrycznym nagle umilkła. Ma uogólnione skurcze mięśniowe, drżenia i nie reaguje na pytania. Oznacza to, że doszło do porażenia prądem. Jak szybko wyłączyć prąd? Trzeba podjąć próbę .odłączenia” jej “na silę” od niego. W razie braku odpowiedniego izolatora, jak choćby rękawic gumowych, trzeba ciągnąć poszkodowanego za suche ubranie, ewentualnie nawet włosy, aż do oderwania go od źródła prądu.
Oznacza to, że na przykład rozwarcie jej dłoni i oderwanie od źródła prądu jest bardzo trudne oraz często wiąże się z dodatkowymi urazami (np. siłowe rozwarcie dłoni zaciśniętych na przewodniku prądu zawsze spowoduje urazy kości, zwichnięcia stawów, pęknięcia mięśni i więzadeł).
Dlatego jedynie w ostateczności można oderwać osobę poszkodowaną od źródła porażenia.
Dodatkowa izolacja
Większość podeszew butów nie jest izolacją elektryczną. Przy udzielaniu pierwszej pomocy osobom porażonym prądem prawie zawsze potrzeba dodatkowej izolacji) na przykład suchego ubrania lub grubej folii. Może być to również blat stołu) drzwi od szafy) deska czy gumowy dywanik.
WAŻNE
Graniczne natężenie prądu wyczuwalnego przez człowieka wynosi ok. 3,5-5 mA [prąd stały] i 0,2-1,1 mA [prąd zmienny].
Zabezpieczenie miejsca wypadku
Po odłączeniu porażonego od prądu trzeba zabezpieczyć miejsce wypadku przed kolejnym porażeniem. Docelowo należy odłączyć całą instalację (bezpieczniki i kable sieciowe), aż do czasu kontroli przez uprawnionego elektryka.
Ocena obrażeń poszkodowanego
Gdy miejsce wypadku jest zabezpieczone, trzeba zrobić krótką ocenę obrażeń ciała osoby poszkodowanej.
Objawy
- Należy sprawdzić, czy osoba jest przytomna, czy oddycha i ma zachowane krążenie krwi.
- Zobaczyć, czy nie doszło do oparzeń lub innych uszkodzeń ciała (np. obecnych w okolicy kontaktu z przewodnikiem, szarych, punktowych “znamion prądowych”, oparzeń łukiem elektrycznym, niewielkich pęcherzy oparzeniowych).
Zawsze trzeba zakładać u osoby poszkodowanej inne urazy niż bezpośrednio spowodowane porażeniem prądem elektrycznym (np. spowodowane przewróceniem się poszkodowanego po porażeniu prądem).
WAŻNE
Zatrzymanie krążenia krwi może spowodować prąd o natężeniu od 3 A. Natomiast oparzenia skóry wywołuje prąd o natężeniu powyżej 25 mA.
Wezwanie pogotowia ratunkowego
Trzeba również pamiętać o wezwaniu pogotowia ratunkowego do osoby porażonej – w każdym takim przypadku. Nawet człowiek pozornie bez jakichkolwiek obrażeń ciała może mieć na przykład późne (skąpo objawowe) zaburzenia rytmu serca czy uszkodzenia nerek.
Zatrzymanie krążenia i oddychania – pośredni masaż serca
Jeżeli porażenie prądem doprowadziło do zatrzymania krążenia i oddychania – niezwłocznie trzeba rozpocząć pośredni masaż serca, w sekwencji 2 oddechy zastępcze na każdych 30 uciśnięć mostka poszkodowanego. W ciągu minuty należy wykonać 100 takich uciśnięć.
Zatrzymanie oddychania – oddychanie zastępcze metodą usta-usta
Jeżeli nastąpiło tylko zatrzymanie oddychania, trzeba rozpocząć oddychanie zastępcze metodą usta-usta.
Oddychanie takie to w ciągu minuty 10-15 wdechów, natomiast objętość 1 wdechu to od 0,7 do 11 powietrza, czyli od 2/3 do 3/4 pełnego wydechu.
Oddychanie zastępcze należy kontynuować do momentu spontanicznego powrotu oddychania u osoby poszkodowanej lub przybycia pogotowia ratunkowego.
Brak przytomności
Osobę nieprzytomną, z zachowanym krążeniem i oddychaniem, trzeba ułożyć na boku w pozycji bezpiecznej (tzw. pozycji bocznej ustalonej), a następnie czuwać przy niej do momentu przybycia pogotowia ratunkowego.
Uszkodzenia i oparzenia skóry
Uszkodzenia i oparzenia skóry prądem elektrycznym należy przykryć niewielkim jałowym opatrunkiem z gazy. Można też je wcześniej schłodzić wodą, tak jak w przypadku zwykłych oparzeń. Czynność tę trzeba zgłosić przybyłemu na miejsce wypadku lekarzowi.
Wstrząs pourazowy
Zawsze trzeba liczyć się z ryzykiem wystąpienia wstrząsu pourazowego. Również u osób, które nie doznały obrażeń zewnętrznych (oparzeń).
WAŻNE
Wszystkie osoby po porażeniu prądem elektrycznym powinny być poddane diagnostyce lekarskiej lub nawet badaniom szpitalnym.
Zawsze w takich przypadkach istnieje duże prawdopodobieństwo opóźnionych, poporażeniowych zaburzeń rytmu serca, a nawet zatrzymania jego akcji. Istnieje także ryzyko późniejszych uszkodzeń nerek.
Szkolenia z pierwszej pomocy
W firmie powinny zostać również przeprowadzone szkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy osobom porażonym prądem elektrycznym. Szkolenia te powinny polegać na poznaniu ogólnych zasad ratowania człowieka porażonego prądem elektrycznym i ćwiczeniach praktycznych, symulujących udzielanie pierwszej pomocy osobom porażonym.
WAŻNE
Pracowników administracyjno-biurowych należy przeszkolić w zakresie bezpiecznej eksploatacji komputerów, drukarek, kserokopiarek, faksów oraz wielofunkcyjnych urządzeń biurowych. Codzienne ich użytkowanie zawsze wiąże się z ryzykiem wystąpienia ich usterek lub awarii, które nierzadko mogą się skończyć porażeniem prądem elektrycznym.
Najlepiej, aby były one przeprowadzane w ramach szkolenia w dziedzinie bhp, prowadzonego przez pracowników służby bhp z danej firmy. Oni najlepiej znają potencjalne zagrożenia występujące w ich zakładach pracy.
Natomiast część medyczną szkoleń warto powierzyć lekarzowi znającemu specyfikę bhp i ratownictwa medycznego.
Instrukcje BHP
Warto pamiętać o udostępnieniu pracownikom, w odpowiednich miejscach firmy (np. nad danym urządzeniem, w pokoju wypoczynkowym obok hali maszyn), instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy (stanowiskowych) dotyczących postępowania przy ratowaniu osób porażonych prądem elektrycznym oraz udzielania im pierwszej pomocy.
Instrukcje takie powinny zawierać następujące informacje:
- numery telefonów alarmowych (firmowych i zewnętrznych),
- zasady bezpieczeństwa podczas akcji ratunkowej (opis sposobu wyłączania danego urządzenia),
- zasady udzielania pierwszej pomocy medycznej osobie poszkodowanej.
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.
utworzone przez audyt-bhp.pl | lut 10, 2017 | Warto wiedzieć
ZUS nie uznał pracownikowi zdarzenia jako wypadku przy pracy, uzasadniając to tym, że w wywiadzie lekarskim pracownik poinformował lekarza, iż do urazu doszło w domu. W tym momencie ZUS ma rację. Niemniej jednak zdarzenie miało miejsce w pracy, co zostało ustalone przez zespół powypadkowy. Pracownik tłumaczy, że nie istotne jest co powiedział lekarzowi, dla niego ważne było tylko to, żeby uratował mu palec. Pracownikowi w ZUS powiedziano, iż nie ma szans na zmianę decyzji. W dokumentach mam zdarzenie zarejestrowane jako wypadek przy pracy (o decyzji ZUS wiem od pracownika). Czy w związku z tą sytuacją można podjąć jakieś działanie i ewentualnie jakie? Czy zostawić to pracownikowi?
Pracodawca nie jest stroną w postępowaniu między ZUS a ubiegającym się o świadczenia, poszkodowanym w wypadku przy pracy pracownikiem. Zatem to do pracownika należy podjęcie decyzji oraz kroków w kwestii odwołania się od decyzji ZUS.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
Ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy. To zespół powypadkowy w oparciu o zebrane informacje i dowody dokonuje prawnej kwalifikacji wypadku w protokole powypadkowym.
Natomiast to pracodawca, zatwierdzając protokół powypadkowy, uznaje dane zdarzenie lub go nie uznaje za wypadek przy pracy.
Z tytułu wypadku przy pracy przysługuje między innymi zasiłek chorobowy – dla poszkodowanego pracownika, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.
WAŻNE
Przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następują w drodze decyzji ZUS.
ZUS odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku:
nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku;
- nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy;
- gdy protokół powypadkowy zawiera stwierdzenia bezpodstawne.
Poszkodowany w wypadku pracownik może odwołać się od decyzji ZUS odmawiającej przyznania mu jednorazowego świadczenia. Odwołanie wnosi się do sądu za pośrednictwem ZUS.
Decyzja ZUS zawiera informację o przysługujących ubezpieczonemu środkach odwoławczych. Pouczenie zawarte w decyzji ZUS określa termin i sposób wniesienia odwołania.
Poszkodowany pracownik, jako zainteresowany otrzymaniem 100% zasiłku chorobowego za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim, powinien wnieść odwołanie od decyzji ZUS, którą otrzymał. Niepodjęcie przez pracownika odwołania będzie skutkować wypłatą zasiłku chorobowego w wysokości tylko 80% lub koniecznością zwrotu 20% nadpłaconego zasiłku chorobowego oraz brakiem prawa do jednorazowego odszkodowania.
Podstawa prawna:
- : 3.1; 6.1; 9.1; 11.1; 15; 22 ustawy z30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych [Dz.U. z 2002 r. nr 199, poz. 1673 ze zm.],
- 4,7 i 13 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy [Dz.U. nr 105, poz. 870),
- 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych [tekst jedn.: DZ.U. z 2016 r. poz. 96 ze zm.],
- uchwała SN z 11 lutego 2014 r., I UZP 4/13.
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.
utworzone przez audyt-bhp.pl | lut 10, 2017 | Warto wiedzieć
Do uzgodnień międzyresortowych trafiły właśnie dwa nowe projekty MSWiA dotyczące badań okresowych i kontrolnych w policji oraz funkcjonariuszy Straży Granicznej. Określają one jasno zakres oraz częstotliwość badań okresowych funkcjonariuszy tych służb. W przypadku policjantów regulacja ta wypełni lukę w przepisach. Natomiast niektórzy pogranicznicy będą objęci szerszym zakresem badań okresowych.
W przypadku regulacji dotyczącej policji projektowane rozporządzenie wypełnia lukę braku uregulowań w zakresie badań okresowych i kontrolnych w policji w przepisach powszechnie obowiązujących. Luka w tym zakresie wywołuje wiele wątpliwości natury prawnoorganizacyjnej.
Proponowana regulacja określa jednolite, uzależnione jedynie od:
- wieku,
- rodzaju służby,
- unormowania dotyczące rodzaju, zakresu oraz częstotliwości badań okresowych policjantów.
Rozporządzenie w sprawie badań okresowych i kontrolnych w policji reguluje badania okresowe i kontrolne w policji poprzez:
- określenie zakresu i częstotliwości badań okresowych w zależności od rodzaju pełnionej służby oraz wieku policjanta – w załącznikach do rozporządzenia określono zakresy i częstotliwość badań dla służb wymienionych w ustawie o policji oraz dla policjantów realizujących działania bojowe w jednostkach oraz komórkach antyterrorystycznych policji, a także komórkach minersko-pirotechnicznych lub komórkach realizacyjnych.
Przykładowo:
Policjanci służby kryminalnej, śledczej, prewencyjnej oraz policji sądowej, lotnictwa policyjnego mieliby przechodzić badania okresowe – jeżeli nie ukończyli 40. roku życia – co 3 lata. Natomiast jeżeli ukończyli – co 2 lata.
Policjanci służby wspomagającej działalność policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym oraz policjanci Wyższej Szkoły Policji, szkół policyjnych ośrodka szkolenia policji, a także instytutu badawczego będą kierowani na badania okresowe co 4 lata (jeśli nie ukończyli 40. roku życia) lub co 3 lata, jeżeli ukończyli.
Policjanci realizujący działania bojowe w jednostkach oraz komórkach antyterrorystycznych policji, a także komórkach minersko-pirotechnicznych lub komórkach realizacyjnych przechodziliby badania okresowe co roku; określenie wzoru skierowania na badania okresowe lub kontrolne oraz wzoru orzeczenia lekarskiego.
Planuje się, że rozporządzenie wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Szerszy zakres badań okresowych dla około 840 funkcjonariuszy Straży Granicznej
Projekt rozporządzenia w sprawie badań okresowych i kontrolnych funkcjonariuszy Straży Granicznej określa w sposób jednolity rodzaj i zakres badań okresowych dla funkcjonariuszy Straży Granicznej. Badania będą uzależnione od:
- rodzaju pełnionej służby,
- występujących na danym stanowisku narażeń na czynniki szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia występujące w czasie służb
Warto pokreślić, że projekt określa zakres badań podobny do obecnie stosowanego wobec funkcjonariuszy Straży Granicznej. W projekcie został ujednolicony w zakresie podstawowego rodzaju badań dla wszystkich funkcjonariuszy Straży Granicznej (projektowany załącznik nr 1). Został natomiast rozszerzony w stosunku do funkcjonariuszy we wszystkich placówkach Straży Granicznej, przyjmujących wnioski cudzoziemców o udzielenie ochrony międzynarodowej – nowe zadanie realizowane od 13 listopada 2015 r. na podstawie ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1607). Funkcjonariusz podczas zbierania danych i wypełniania wniosku o ochronę międzynarodową pozostaje w bezpośrednim kontakcie z cudzoziemcem, co powoduje wystąpienie narażenia funkcjonariusza na czynniki biologiczne i istnieje konieczność uwzględnienia tego narażenia podczas realizacji badań profilaktycznych.
Przewiduje się, że takim rozszerzonym zakresem badań okresowych zostanie objętych ok. 840 funkcjonariuszy we wszystkich placówkach Straży Granicznej.
Ponadto projekt rozporządzenia w sprawie badań okresowych i kontrolnych funkcjonariuszy Straży Granicznej określa także wzory:
- skierowania na badania okresowe lub kontrolne,
- orzeczenia lekarskiego.
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.
