Czy odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej po śmierci pracownika zawsze się należy?
Członkowie rodziny osoby ubezpieczonej, która zmarła na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, mają prawo do jednorazowego odszkodowania. Jeżeli jednak choroba zawodowa nie była co najmniej współprzyczyną śmierci pracownika, członkowie jego rodziny takiego odszkodowania nie otrzymają.
W sprawie rozpoznanej przez Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lutego 2013 r., sygn. akt II UK 189/12, żona zmarłego górnika domagała się od ZUS przyznania odszkodowania w związku z chorobą zawodową męża, spowodowana pracą w pyle węglowym. Już za życia górnika lekarze rozpoznali u niego rozedmę płuc, a po jego śmierci państwowy powiatowy inspektor sanitarny rozpoznał u niego pylicę płuc. Jednak lekarz-orzecznik ZUS uznał, że nie ma związku pomiędzy śmiercią górnika a pylicą – stwierdzoną chorobą zawodową. W konsekwencji ww. orzeczenia ZUS odmówił wypłaty jednorazowego odszkodowania dla wdowy.
Związek między chorobą zawodową a śmiercią
Sprawa na skutek skargi żony zmarłego trafiła do rozpoznania do sądu. Sąd rejonowy uznał odwołanie żony górnika za bezzasadne i je oddalił. W uzasadnieniu wyroku sąd powołał się na opinię lekarza pulmonologa – wynikało z niej, że zmarły cierpiał na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność oddechową. Ponadto biegły stwierdził, że u zmarłego rozpoznano pośmiertnie chorobę płuc, ale stwierdzona pośmiertnie pylica płuc nie mogła spowodować śmierci górnika i nie stanowiła ani przyczyny, ani współprzyczyny jego śmierci. Z opinii biegłego lekarza wynikało także, że przyczyną śmierci była niewydolność oddechowa spowodowana przewlekłą chorobą płuc, na którą górnik cierpiał za życia. W rezultacie sąd rejonowy oddalił odwołanie żony górnika, podkreślając, że może ona próbować uzyskać jednorazowe odszkodowanie z tytułu uznania za chorobę zawodową przewlekłego zapalenia płuc, na które cierpiał mąż za życia.
Wyrok sądu rejonowego utrzymał w mocy sąd okręgowy. Kobieta złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego od wyroku sądu drugiej instancji. Sąd Najwyższy orzekł, że jeżeli pylica płuc – choroba zawodowa stwierdzona po śmierci górnika – nie stanowiła współprzyczyny jego śmierci, to wdowa po nim nie ma prawa do jednorazowej rekompensaty z tytułu śmierci członka rodziny na skutek choroby zawodowej. Sąd Najwyższy orzekł, że pylica płuc u zmarłego górnika nie była w stadium zaawansowanym, dlatego nie mogła stanowić ani przyczyny, ani współprzyczyny jego śmierci.
Kto ma prawo do jednorazowego odszkodowania
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobie ubezpieczonej, która na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Odszkodowanie to przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje także członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Jeżeli do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest tylko jeden członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, przysługuje ono w wysokości:
- 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionymi są małżonek lub dziecko;
- 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawniony jest inny członek rodziny.
Podstawa prawna:
art. 11-15 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych [tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1242 ze zm.]
Aneta Mościcka
dziennikarz, prawnik,
specjalista w zakresie prawa pracy
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.
Oby taka konieczność nie wystąpiła, ale jeżeli już zdarzyło się nieszczęście warto zwiększyć swoje szanse na wyjście obronną ręką z opresji. Dlatego w interesie naszych Klientów proponujemy im prowadzenie swoich spraw przez zespół naszych specjalistów, a tam gdzie jest to wskazane przez radcę prawnego, specjalizującego się w prawnej ochronie pracy.