Nowe rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych określa warunki służby, w tym szkolenia z zakresu bhp oraz badania kontrolne, jakie musi zapewnić funkcjonariuszowi szef Służby Celnej albo dyrektor izby celnej.
Szef Służby Celnej albo dyrektor izby celnej musi zapewnić funkcjonariuszowi następujące warunki służby przez:
- zapewnienie pełnienia służby w budynkach i pomieszczeniach, które spełniają wymagania i normy odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności oraz liczby funkcjonariuszy;
- właściwe utrzymanie budynków, pomieszczeń, stanowisk służbowych, pojazdów, maszyn oraz innych urządzeń technicznych i instalacji;
- stworzenie właściwych warunków higieniczno-sanitarnych oraz udostępnienie funkcjonariuszom niezbędnych środków higieny osobistej;
- zorganizowanie właściwego na danym stanowisku służbowym wyposażenia technicznego gwarantującego bezpieczne wykonywanie czynności służbowych i spełniającego wymagania określone w odrębnych przepisach;
- zapoznawanie funkcjonariuszy z przepisami i zasadami dotyczącymi bezpiecznego wykonywania czynności służbowych oraz wydawanie stosownych instrukcji w tym zakresie;
- zapewnienie przestrzegania przez funkcjonariuszy przepisów i zasad z zakresu bezpieczeństwa i higieny służby;
- zapewnienie wykonania zaleceń wydawanych przez służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, o której mowa wart. 237″ ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.), oraz przez inne uprawnione podmioty.
Przełożony funkcjonariusza zapewnia:
- organizowanie wykonywania zadań przez podległych funkcjonariuszy, z uwzględnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków służby;
- informowanie funkcjonariuszy o sposobach wykonywania czynności służbowych, występujących zagrożeniach i sposobach postępowania w sytuacjach awarii lub zagrożenia;
- egzekwowanie przestrzegania przez podległych funkcjonariuszy przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny służby;
- organizowanie służby z uwzględnieniem zabezpieczenia funkcjonariuszy przed wypadkami, chorobami zawodowymi i innymi schorzeniami związanymi z wykonywaniem obowiązków służbowych;
- informowanie funkcjonariuszy o sposobie posługiwania się środkami ochrony indywidualnej;
- wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad funkcjonariuszami.
Obowiązki w zakresie bezpiecznej i higienicznej służby funkcjonariuszy celnych Funkcjonariusz realizuje obowiązek w zakresie przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny służby przez:
- znajomość przepisów oraz zasad bezpiecznego wykonywania czynności i zadań służbowych, wykonywanie tych czynności zgodnie z tymi przepisami i zasadami oraz stosowanie się do wydawanych w tym zakresie poleceń przełożonych;
- znajomość przepisów oraz zasad posługiwania się przydzielonym wyposażeniem technicznym;
- branie udziału w szkoleniach i poddawanie się egzaminom ze znajomości zagadnień i przepisów z dziedziny bezpieczeństwa i higieny służby;
- dbanie o należyty stan powierzonego sprzętu, narzędzi i urządzeń oraz porządek i ład w miejscu pełnienia służby;
- stosowanie środków ochrony zbiorowej, a także używanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego zgodnie z ich przeznaczeniem, a po ich użyciu zwrócenie ich osobie odpowiedzialnej za ich stosowanie;
- współdziałanie ze swoim przełożonym w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny służby;
- niepowodowanie odłączenia, zmiany lub usuwania urządzeń bezpieczeństwa zainstalowanych na maszynach, przyrządach, narzędziach, instalacjach i budynkach oraz stosowanie i wykorzystywanie tych urządzeń w sposób prawidłowy;
- niezwłoczne informowanie przełożonego właściwego w zakresie odpowiedzialności za sprawy bezpieczeństwa i higieny służby o każdej sytuacji w miejscu pełnienia służby, która może pociągać za sobą poważne i bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa i higieny służby, oraz o niedostatkach w przedsięwzięciach ochrony.
Obowiązkowe szkolenia bhp funkcjonariuszy celnych
Przed rozpoczęciem wykonywania zadań na określonym stanowisku służbowym funkcjonariusz odbywa szkolenia wstępne w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby:
- Ogólne, przeprowadzane przed podjęciem służby przez funkcjonariusza;
- Stanowiskowe, przeprowadzane przed dopuszczeniem funkcjonariusza do wykonywania czynności służbowych oraz w przypadku zmiany warunków pełnienia służby związanej z występowaniem innych zagrożeń lub w przypadku zmiany wyposażenia technicznego funkcjonariusza.
Szkolenie wstępne ogólne przeprowadza służba bhp lub wyznaczony przez szefa Służby Celnej albo dyrektora izby celnej funkcjonariusz posiadający:
- wiedzę i umiejętności zapewniające właściwą realizację programu szkolenia,
- udokumentowane aktualnym zaświadczeniem o ukończeniu wymaganego szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny służby.
Natomiast szkolenie wstępne stanowiskowe przeprowadza bezpośredni przełożony funkcjonariusza.
Funkcjonariusz służby celnej odbywa także szkolenie okresowe bhp. Szkolenia okresowe przeprowadzają:
- osoby lub
- jednostki
- posiadające uprawnienia do przeprowadzania szkoleń z zakresu bhp, według programu ustalonego w porozumieniu z szefem Służby Celnej albo dyrektorem izby celnej.
Pierwsze szkolenie okresowe funkcjonariusz:
- odbywa w terminie 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia służby,
- pełniący służbę na stanowisku kierowniczym odbywa pierwsze szkolenie okresowe w terminie 6 miesięcy od rozpoczęcia służby na tym stanowisku.
Kolejne szkolenia okresowe przeprowadzane są co 5 lat.
Szkolenia okresowe są organizowane odrębnie dla funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach kierowniczych oraz dla pozostałych funkcjonariuszy.
Funkcjonariusze służby celnej podlegają również profilaktycznym badaniom lekarskim
W zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia szef Służby Celnej albo dyrektor izby celnej kieruje funkcjonariusza na badania mające na celu określenie braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia służby na określonym stanowisku, a w przypadku stwierdzenia takich przeciwwskazań określa funkcjonariuszowi inne stanowisko służbowe.
Nieznaczne różnice między starym a nowym rozporządzeniem w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych
Do 2 grudnia 2016 r. te kwestie regulowało rozporządzenie ministra finansów z 28 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych (Dz. U. poz. 1412), utraciło ono jednak moc obowiązywania w związku z wejściem w życie art. 119 ustawy z 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1948 i 2255).
Różnice między nowym rozporządzeniem a poprzednim rozporządzeniem w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych polegają na usunięciu dotychczasowych odniesień do Kodeksu pracy (zawartych w § 15 poprzedniego rozporządzenia), które zostały przeniesione do zmienionego art. 143 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.
Konieczność dostosowania przepisów do wyroku TK przyczyną zmian. Nowe rozporządzenie dotyczące warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych zostało wydane w celu dostosowania obowiązujących przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 listopada 2015 r., sygn. akt K 18/14 (Dz.U. poz. 2023), który orzekł, że art. 143 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, stanowiący upoważnienie ustawowe rozporządzenia ministra finansów z 28 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych (Dz.U. poz. 1412), jest niezgodny z art. 66 ust. 1 w związku z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.
Źródło: „BHP w firmie” – Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o o.